Kinh tuyến là gì? Tác dụng của việc xác định kinh tuyến

Kinh tuyến là một nửa đường tròn trên bề mặt Trái Đất, nối liền hai Địa cực, có độ dài khoảng 20.000 km, chỉ hướng bắc-nam và cắt thẳng góc với đường xích đạo. Mặt phẳng của kinh tuyến 0 độ (chạy qua đài quan sát thiên văn tại Greenwich thuộc Luân Đôn) và kinh tuyến 180 độ, chia Trái Đất ra làm hai bán cầu – Bán cầu đông và Bán cầu tây. Các kinh tuyến nối liền các cực từ là các kinh tuyến từ, những kinh tuyến nối liền các Địa cực thì gọi là các kinh tuyến địa lý, còn các đường kinh tuyến vẽ trên bản đồ – là các kinh tuyến họa đồ.

Kinh tuyến là gì?

Kinh tuyến là một nửa đường tròn trên bề mặt Trái Đất, nối liền Địa cực, chỉ hướng Bắc – Nam và cắt thẳng góc với đường xích đạo. Đường kinh tuyến có độ dài khoảng 20.000km.

Đường kinh tuyến chạy qua đài quan sát thiên văn tại Greenwich thuộc Luân Đôn là kinh tuyến 0° hay còn gọi là kinh tuyến gốc. Mặt phẳng của kinh tuyến 0° và kinh tuyến 180° chia Trái Đất thành Bán cầu đông và Bán cầu tây.

Các loại kinh tuyến khác nhau gồm:

• Kinh tuyến từ là các kinh tuyến nối liền các cực từ.
• Kinh tuyến địa lý là những kinh tuyến nối liền các Địa cực.
• Kinh tuyến họa đồ là các đường kinh tuyến vẽ trên bản đồ.

Có bao nhiêu kinh tuyến, vĩ tuyến trên Trái Đất

Hiện nay trên Trái Đất nếu như tính cả đường xích đạo thì có tất cả 181 đường vĩ tuyến. Các đường vĩ tuyến song song với nhau và không bao giờ cắt nhau.

Đối với đường kinh tuyến, có tất cả 360 đường kinh tuyến trên Trái Đất. Đường kinh tuyến gốc là đường kinh tuyến 0 độ và chạy qua đài thiên văn Greenwich ở Luân Đôn (Anh). Các kinh tuyến sẽ gặp nhau ở cực Bắc và cực Nam.

Tác dụng của việc xác định đường kinh tuyến

Khi xem bản đồ hoặc mô hình quả địa cầu ta có thể nhìn thấy trên đó có những vạch ngang dọc theo quy luật, một số là đường thẳng, một số lại là đường cong. Những đường này được gọi là kinh vĩ tuyến.

Những đường này có công dụng rất lớn trong việc biểu thị bất kì vị trí ở một khu vực nào. Đặc biệt, khi ngồi máy bay đi qua vùng biển rộng lớn, sa mạc toàn cát hay những khu rừng rậm thì để xác định được vị trí hiện tại một cách chính xác thì nhất định phải dựa vào đường kinh tuyến và đường vĩ tuyến.

Phân biệt vĩ tuyến và kinh tuyến

Nhiều người thường bị nhầm lẫn giữa hai khái niệm kinh tuyến và vĩ tuyến nên gặp không ít khó khăn trong việc xác định vị trí trên bản đồ. Để có thể phân biệt một cách đơn giản, chúng ta cần nhớ các yếu tố sau:

• Có 360 kinh tuyến, trong khi đó chỉ có 181 vĩ tuyến
• Các kinh tuyến sẽ gặp nhau ở Cực Bắc và Cực Nam, còn vĩ tuyến thì sẽ song song và không bao giờ cắt nhau.

Cách xác định vị trí dựa trên kinh tuyến, vĩ tuyến

Cách xác định vị trí dựa trên kinh tuyến và vĩ tuyến thật sự rất đơn giản. Việc đầu tiên là chúng ta cần xác định được đâu là cực Bắc, cực Nam cũng như vị trí của xích đạo, kinh vĩ tuyến.

Vĩ tuyến thì sẽ song song với xích đạo; xích đạo là vĩ tuyến 0 độ, mỗi hướng về phía Nam và Bắc đề là 90 độ. Đường xích đạo xuôi về phía Nam sẽ gọi là vĩ độ Nam và xuôi về hướng Bắc gọi là vĩ độ Bắc

Kinh tuyến gốc sẽ được tính là đuòng chạy qua đài thiên văn Greenwich, xác định là kinh độ 0. Tính từ đường này về phía Đông và Tây sẽ chia đều 180 độ, phía Đông sẽ gọi là kinh Đông, phía Tây sẽ gọi là kinh Tây.

Ví dụ, khi cho bạn biết vĩ độ của Bắc Kinh là 39054′ vĩ độ Bắc, kinh độ là 16609′ kinh độ Đông thì ngay lập tức chúng ta sẽ xác định được vị trí của Bắc Kinh.

Các chí tuyến và vòng cực trên Trái Đất

Chí tuyến

Chí tuyến là tên gọi của hai vĩ tuyến có vĩ độ là +23026’22” và -23026’22” ở phía Bắc và phía Nam xích đạo Trái Đất, là ranh giới của các vành đai ôn đới và nhiệt đới. Như vậy, trên Trái Đất có hai đường chí tuyến là chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam.

Vào ngày Hạ chí (21- 22/6) lúc chính trưa Mặt Trời sẽ ở trên đỉnh đầu của chí tuyến Bắc, vào ngày Đông chí (21 -22/12) lúc chính trưa Mặt Trời sẽ ở trên đỉnh đầu của chí tuyến Nam. Trong một năm, Mặt Trời sẽ có hai lần ở đỉnh của vùng nằm giữa hai chí tuyến.

Vòng cực

Vòng cực là các đường tưởng tượng trên bề mặt Trái Đất. Các điểm từ các đường này đến hai địa cực đôi khi xảy ra hiện tượng ngày hay đêm vùng cực (đêm trắng hay ngày không có mặt trời). Trên Trái Đất có hai vòng cực đó là vòng cực Bắc và vòng cực Nam

Trên đây Thiết Bị Điện Goldsun đã tổng hợp các thông tin về kinh tuyến là gì giúp cho quý bạn đọc cung cấp các kiến thức cần thiết để áp dụng cho công việc và học tập.